HALEN YÜRÜRLÜKTE BULUNAN 4721 SAYILI TÜRK MEDENİ KANUNU
HALEN YÜRÜRLÜKTE BULUNAN 4721 SAYILI TÜRK MEDENİ KANUNU VE İLGA EDİLEN 743 SAYILI TÜRK KANUNU MEDENİSİ’NE GÖRE SAĞ KALAN EŞİN VE ÇOCUKLARININ YASAL MİRAS PAYLARI
4721 sayılı MERİ TÜRK MEDENİ KANUNU
1.TMK md. 495: Mirasbırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyudur. Çocuklar eşit olarak mirasçıdırlar. Mirasbırakandan önce ölmüş olan çocukların yerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır.
01/01/2002 tarihinden bugüne değişikliğe uğramamış olup halen yürürlüktedir.
2. TMK md.499: Sağ kalan eş, birlikte bulunduğu zümreye göre mirasbırakana aşağıdaki oranlarda mirasçı olur:
1. Mirasbırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte biri,
2. Mirasbırakanın ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa, mirasın yarısı,
3. Mirasbırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte üçü, bunlar da yoksa mirasın tamamı eşe kalır.
01/01/2002 tarihinden bugüne değişikliğe uğramamış olup halen yürürlüktedir.
3.TMK md. 506: Saklı pay aşağıdaki oranlardan ibarettir:
1. Altsoy için yasal miras payının yarısı,
2. Ana ve babadan her biri için yasal miras payının dörtte biri,
3. (Mülga: 4/5/2007-5650/2 md.)
4. Sağ kalan eş için, altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması hâlinde yasal miras payının tamamı, diğer hâllerde yasal miras payının dörtte üçü.
04/05/2007 tarihinde değişiklik yapılarak miras bırakanın kardeşi saklı paylı mirasçı olmaktan çıkarılmıştır.
743 sayılı MÜLGA TÜRK KANUNU MEDENİSİ
1.Md.439: Birinci derecede mirasçılar, müteveffanın füruudur. Çocuklar, müsavat üzere( eşit olarak) mirasçıdır.
Müteveffadan evvel vefat etmiş çocuklar, her tabakada halefiyet tarikiyle mirasçı olan füruları tarafından temsil olunurlar.
Madde metni çıktığı günden itibaren değişikliğe uğramamış olup bu haliyle de ilga edilmiştir.
2.Md.444: Sağ kalan eş, birlikte bulunduğu mirasçılara göre miras bırakana aşağıdaki oranlarda mirasçı olur.
1. Miras bırakanın füruu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte biri,
2. Miras bırakanın ana ve baba veya bunların füruu ile birlikte mirasçı olursa mirasın yarısı,
3. Miras bırakanın büyükbaba veya büyükanaları ile birlikte mirasçı olursa mirasın dörtte üçü,
Bunlar da yoksa mirasın tümü eşe kalır.
Sağ kalan eşin büyükbaba ve büyükanalarla birlikte mirasçı olması durumunda; baba veya ana tarafından olan büyükbaba veya büyükanadan biri vefat etmiş ise hissesi aynı taraftaki büyükbaba veya büyükanaya, bir taraftaki büyükbaba ve büyükananın vefat etmiş olması halinde ise bunların hissesi diğer tarafa intikal eder.
İlk hali ; “Sağ kalan eş mirasbırakanın birinci derece mirasçıları ile birlikte mirasçı olursa 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin 444/1. fıkrası sağ kalan eşe seçimlik bir hak tanır, buna göre sağ kalan eş dilerse terekenin ¼’ünün mülkiyetini dilerse ½’sinin intifa hakkını alabilir.
Sağ kalan eş mirasbırakanın ana ve babası ile bunların füruunun meydana getirdiği ikinci zümre ile birlikte mirasçı olursa seçimlik hakkını kullanabilir ve yine aynı şekilde dilerse terekenin ¼’ünün mülkiyetini dilerse ½’sinin intifa hakkını alabilir.
Sağ kalan eş mirasbırakanın büyükana ve büyükbabaları ile bunların füruunun meydana getirdiği ikinci zümre ile birlikte mirasçı olursa yine seçimlik hakkını kullanabilir ve farklı olarak dilerse terekenin ½’sinin mülkiyetini dilerse ¼’ünün intifa hakkını alabilir.”
Şeklinde olan madde metni 23/11/1990 yılında değiştirilmiş ve yukarıdaki son halini almıştır. Buna göre bakıldığında;
Sağ kalan eşin miras hakkı ölüm tarihindeki mevzuat hükümlerine göre tespit edilecektir. Bu nedenle kanunlarda yapılmış olan değişiklik de dikkate alınarak üçlü bir ayrıma gidilir. Şöyle ki;
a) 23.11.1990 Öncesi Ölümlerde
743 sayılı Mülga Türk Kanunu Medenisinin sağ kalan eşin mirasçılığını düzenleyen 444. maddesinin 23.11.1990 tarihinde yürürlüğe giren 14.11.1990 tarih ve 3678 sayılı Kanunun 10. maddesi ile değiştirilmeden önceki haline göre (Sağ kalan eş mirasbırakanın birinci derece mirasçıları ile birlikte mirasçı olursa 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin 444/1. fıkrası sağ kalan eşe seçimlik bir hak tanır, buna göre sağ kalan eş dilerse terekenin ¼’ünün mülkiyetini dilerse ½’sinin intifa hakkını alabilir.Sağ kalan eş mirasbırakanın ana ve babası ile bunların füruunun meydana getirdiği ikinci zümre ile birlikte mirasçı olursa seçimlik hakkını kullanabilir ve yine aynı şekilde dilerse terekenin ¼’ünün mülkiyetini dilerse ½’sinin intifa hakkını alabilir. Sağ kalan eş mirasbırakanın büyükana ve büyükbabaları ile bunların füruunun meydana getirdiği ikinci zümre ile birlikte mirasçı olursa yine seçimlik hakkını kullanabilir ve farklı olarak dilerse terekenin ½’sinin mülkiyetini dilerse ¼’ünün intifa hakkını alabilir.) sağ kalan eşin yasal miras payı paylaştırılır.
b) 23.11.1990 – 01.01.2002 Arası Ölümlerde
743 sayılı Mülga Türk Kanunu Medenisinin sağ kalan eşin mirasçılığını düzenleyen 444. maddesinin 14.11.1990 tarih ve 3678 sayılı Kanunun 10. maddesi ile değiştirildikten sonraki haline göre (Sağ kalan eş, miras bırakanın birinci derece mirasçıları ile mirasçı olursa, mirasın dörtte biri, miras bırakanın ana ve baba veya bunların füruu ile birlikte mirasçı olursa mirasın yarısı, miras bırakanın büyükbaba veya büyükanaları ile birlikte mirasçı olursa mirasın dörtte üçü, bunlar da yoksa mirasın tümü eşe kalır.Sağ kalan eşin büyükbaba ve büyükanalarla birlikte mirasçı olması durumunda; baba veya ana tarafından olan büyükbaba veya büyükanadan biri vefat etmiş ise hissesi aynı taraftaki büyükbaba veya büyükanaya, bir taraftaki büyükbaba ve büyükananın vefat etmiş olması halinde ise bunların hissesi diğer tarafa intikal eder.) sağ kalan eşin yasal miras payı paylaştırılır.
c) 01.01.2002 Sonrası Ölümlerde
Sağ kalan eşin yasal miras payının 1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 499. maddesine göre düzenlenmiş haline göre (sağ kalan eş mirasbırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte birine, mirasbırakanın ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa, mirasın yarısına, mirasbırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte üçüne, bunlar da yoksa mirasın tamamına hak kazanacaktır.) sağ kalan eşin yasal miras payı paylaştırılır.
3. Md.453: Mahfuz hisse aşağıdaki miktarlardan ibarettir.
1. Füru için kanuni miras hakkının dörtte üçü,
2. Ana ve babadan her biri için kanuni miras hakkının yarısı,
3. Kardeşlerden her biri için kanuni miras hakkının dörtte biri,
4. Sağ kalan eş için, füruu ile birlikte mirasçı olması halinde kanuni miras hakkının tümü, diğer hallerde kanuni miras hakkının yarısı.
Gelirinin yarısından fazlası kamu görevi niteliğindeki işlerin yapımına bırakılarak vakıf kurulmasında mahfuz hisse, yukarıda gösterilen hisselerin üçte iki oranındadır.
Genel ve katma bütçeye dâhil kurum ve kuruluşlarla, il özel idarelerine, belediyelere, Kanunla kurulan fonlara, kamu yararına çalışan derneklere ve gelirinin yarısından fazlasını kamu görevi niteliğinde işlere harcayan vakıflara yapılan ölüme bağlı tasarruflar ve bağışlamalarda yukarıdaki fıkra hükümleri uygulanır.
Madde metni çıktığı günden itibaren değişikliğe uğramamış olup bu haliyle de ilga edilmiştir.
