MENKUL SATIŞ SÖZLEŞMELERİNDE TL CİNSİNDEN ÖDEME ZORUNLULUĞU

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğinde belirtildiği üzere, Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür.

​

Ancak tebliğde yapılan 19.04.2022 tarihli değişiklik ile, sekizinci maddenin dokuzuncu fıkrasının sonuna “Ancak sözleşme konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur.” cümlesi eklenmiş, on beşinci fıkrasında yer alan “kararlaştırılması” ibaresi “kararlaştırılması, ödenmesi ve kabul edilmesi” şeklinde değiştirilmiştir. Bu sebeple sözleşme konusu ödeme yükümlülüklerinin artık Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunlu hale gelmiştir.

​

19.04.2022 tarihi itibariyle, taşıt sözleşmeleri dışında kalan ticari nitelikteki taşınır mallar da dâhil olmak üzere, akdedilen taşınır satış sözleşme bedeli döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilecekse de sözleşmeden kaynaklanan ödemelerin Türk parası cinsinden yapılması zorunlu olacaktır. 

Kamu kurum ve kuruluşlarının veya Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketlerinin taraf olduğu gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama dışında kalan sözleşmelerde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması, ödenmesi ve kabul edilmesi mümkündür. Bu sebeple belirtilen şirketler ile yapılacak taşınır satış sözleşmelerinde döviz cinsi veya dövize endeksli ödeme yapılabilecektir.

​

Türk parası cinsinden yapılacak ödemelerde hangi tarihteki kurun dikkate alınacağı konusunda ilgili Tebliğ’inde herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.

Tebliğin ardından bakanlık tarafından yapılan açıklamalar doğrultusunda Türkiye’de yerleşik kişilerin;

• 19.04.2022 tarihinden önce kendi aralarında akdetmiş oldukları menkul satış sözleşmelerinin ifası kapsamında 2022-32/66 sayılı Tebliğ’in yürürlük tarihi öncesinde dolaşıma girmiş bulunan döviz cinsinden kıymetli evraklar kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi şartı aranmayacaktır.

• 19.04.2022 tarihinden önce düzenlenmiş faturalar kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi şartı aranmayacaktır.

• Borsa İstanbul A.Ş. Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası’nda döviz cinsinden gerçekleştirilen kıymetli maden ve kıymetli taş alım satım işlemleri ile bu işlemlerin takası kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi şartı aranmayacaktır.

​

 

DÖVİZLE İŞLEM YASAĞINA UYULMAYAN SÖZLEŞMELERDE UYGULANACAK YAPTIRIMLAR

Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkındaki Kanunu gereğince, sözleşmenin dövizle işlem yasağına aykırı akdedilmesi bir kabahat olarak kabul edilmektedir. Bu kabahatin gerçekleştirilmesi durumunda, 2022 yılı itibariyle her bir taraf için ayrı ayrı 14.200 TL ila 118.500 TL arası idari para cezası uygulanmaktadır. Söz konusu kabahatin bir tüzel kişinin yararına olarak işlenmesi halinde, ilgili tüzel kişiye de aynı miktarda idarî para cezası verilecektir. İşbu para cezasında ise her yıl arttırıma gidilmektedir.

Dövizle veya dövize endeksli sözleşme yapma yasağına aykırılığın tekrarlanması halinde ise verilecek idari para cezası iki kat olarak düzenlenecektir.

Sözleşmenin dövizle işlem yasağına aykırı akdedilmesi durumunda aykırılığa ilişkin yaptırımlar ihbar üzerine, Cumhuriyet Başsavcılarının işlem tesis etmesi ile gerçekleşir. Aykırılığın tespiti için; aykırılığı destekleyici fatura, sözleşme örneği, fiyat teklifi gibi somut bilgiler aranacaktır.

​

TEBLİĞİN DEĞİŞİKLİKTEN ÖNCEKİ HALİ

​

MADDE 8-

(9)- Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür.

​

MADDE 8-

 (15)- On altıncı fıkra hükümleri saklı kalmak kaydıyla, kamu kurum ve kuruluşlarının veya Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketlerinin taraf olduğu gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama dışında kalan sözleşmelerde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak  kararlaştırılması mümkündür.

​

TEBLİĞİN DEĞİŞİKLİKTEN SONRAKİ HALİ

 

MADDE 8-

(9)- Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür.

(Ek cümle: RG-19/4/2022 - 31814) Ancak sözleşme konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur.

​

MADDE 8-

 (15)- On altıncı fıkra hükümleri saklı kalmak kaydıyla, kamu kurum ve kuruluşlarının veya Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketlerinin taraf olduğu gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama dışında kalan sözleşmelerde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak (Değişik ibare: RG-19/4/2022 - 31814) kararlaştırılması, ödenmesi ve kabul edilmesi mümkündür.